AK Parti Şanlıurfa milletvekillerinin imzasını taşıyan Şanlıurfa Alanı Hakkında Kanun Teklifi, TBMM Başkanlığına sunuldu.
Teklifle, Şanlıurfa Alanı’nın arkeolojik, tarihi ve kültürel değerleri ile jeolojik, jeomorfolojik dokusunun ve doğal kaynak değerlerinin korunması, yaşatılması, geliştirilmesi, tanıtılması, gelecek kuşaklara aktarılması, planlanması, yönetilmesi ve denetlenmesi amaçlanıyor.
Düzenlemeye göre, Şanlıurfa Alanı’ndaki Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nda belirtilen korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarına yönelik yapılacak her tür plan, proje, uygulama, iş ve işlemler, Şanlıurfa Alan Komisyonu kararları uyarınca yürütülecek.
İdare, Alan’daki korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile sit alanlarının tespitini yapacak. Alan’da her türlü aykırı uygulamanın giderilmesini sağlamak, aykırı uygulamaya konu yapı ve tesisleri yıkmak veya yıktırmak idarenin yetkisinde olacak. Şanlıurfa Alanı’nda kömür ve akaryakıt depoları, sanayi ve benzeri tesisler kurulamayacak. Madencilik faaliyetleri yapılamayacak, entegre tesislere yer verilemeyecek. Ancak düzenleme yürürlüğe girdiği tarihten önce Maden Kanunu hükümleri uyarınca işletme ruhsatı almış alanlarda Komisyonun belirleyeceği kriterlere uyulmak ve uygun görüşü alınmak koşuluyla kazanılmış haklar korunarak faaliyetler sürdürülecek.
Alan sınırları içerisindeki taşınmazlar
İdare tarafından talep edilmesi halinde Şanlıurfa Alanı sınırları içerisinde kalan Hazinenin özel mülkiyetindeki veya devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar, ormanlık alanlar dahil, tahsisli olanların tahsisleri kaldırılarak teklifte belirtilen amaçlara uygun olarak kullanılmak üzere bedelsiz olarak idareye tahsis edilecek. Genel kolluk kuvvetlerine tahsisli veya bunların kullanımında olan taşınmazlar hakkında ise bu hükümler uygulanmayacak.
Şanlıurfa Alanı’nda bulunan Hazine ile kamu kurum ve kuruluşlarının özel mülkiyetindeki taşınmazların satışı, trampası, kiraya verilmesi, işletilmesi, işlettirilmesi, ön izin verilmesi ve üzerlerinde irtifak hakkı kurulması, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesi, işletilmesi, işlettirilmesi, ön izin ve kullanma izni verilmesi gibi işlemler idarenin uygun görüşü alınarak yapılacak. Ancak, bu taşınmazlardan Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında turizm amaçlı kullanılmasında yarar görülenler ile Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresi ve denetiminde bulunan mazbut vakıflar ile temsilen yönetilen mülhak vakıflara ait taşınmazlar hakkında hükümler uygulanmayacak.
Alan’da gerçekleştirilecek turizm amaçlı sportif faaliyetler ile Şanlıurfa Alanı’na ilişkin işletmecilik faaliyetlerini yapma, yaptırma, izin verme ve denetleme yetkisi de idarede olacak.
Planların gerektirdiği her türlü hizmet ve faaliyetler ile koruma, yönetim, işletme, tanıtım, spor, eğlenme ve dinlenme hizmetleri için gerekli her türlü altyapı ve diğer tesislerin yapılmasında, yaptırılmasında, işletilmesinde, işlettirilmesinde ve bu işlemlerin ilgili belediye başkanlıkları ile koordine halinde yürütülmesinde de idare yetkili olacak.
Alanda turizm tesisi yapılmak amacıyla tahsis edilen taşınmazların üzerinde yer alan turizm tesislerinde çalışan personelin sadece konaklama ihtiyaçlarının giderilmesi ve yaşam kalitelerinin artırılması amacıyla yardımcı hizmet ünitelerinin gerçekleştirilmesi için personel lojmanı alanları planlanabilecek ve tahsis edilebilecek.
Planlar uyarınca gerçekleştirilecek her türlü tesisin, idarenin koyacağı esaslar dahilinde, çevre sorunu yaratmayacak şekilde, atık su arıtma sistemiyle donatılması ve tesisle birlikte bitirilmesi, tesisi yapan kuruluş veya şahıslarca sağlanacak; kullanım alanının tabii peyzaja uygun çevre tanzimi idarenin belirleyeceği esaslara göre yapılacak.
Şanlıurfa Alanı sınırları içinde kalan yerlerdeki gerçek ve tüzel kişilere ait taşınmaz mallar ile her türlü tesisler, onaylı uygulama imar planına göre hazırlanacak projelerin gerçekleşmesi için gerekli görüldüğünde Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre idare tarafından kamulaştırılacak.
İdareye ait taşınır ve taşınmazlar devlet malı hükmünde olacak, bunlar aleyhine suç işleyenler devlet mallan aleyhine suç işleyenler gibi cezalandırılacak.
Şanlıurfa Alan planları
Teklifle, Şanlıurfa Alanı’nda yapılacak uygulamalar, düzenleme hükümleri uyarınca hazırlanacak her tür ve ölçekte imar planları ile geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartlarına göre yürütülecek.
Şanlıurfa Alanı’nın bütününe ilişkin üst ölçekli plan idarece hazırlanacak ya da hazırlatılacak. Bu plan, Komisyonun uygun görüşü ve Kültür ve Turizm Bakanının onayı ile yürürlüğe girecek. Üst ölçekli planlara uygun olarak hazırlanan ya da hazırlatılan nazım ve uygulama imar planları ise Komisyonun uygun görüşü ve idarenin onayı ile yürürlüğe girecek.
Uygulamaya yönelik imar planları yürürlüğe girene kadar geçerli olmak üzere, Şanlıurfa Alanı’nın ihtiyaçları göz önünde bulundurularak, idarenin teşkilatlanmasının tamamlanmasını müteakip 3 ay içerisinde geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları, idarenin teklifi ve Komisyonun kararı ile yürürlüğe girecek.
Alan bütününde hazırlanacak olan üst ölçekli planın onaylanmasının ardından Şanlıurfa Alanı’nın nazım ve uygulama imar planları etaplar halinde yapılabilecek.
Şanlıurfa Alanı’nda bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilgili diğer idarelerce yeni plan onaylanamayacak. Şanlıurfa Alan planı yapımı ve yürürlüğüne ilişkin usul ve esaslar Kültür ve Turizm Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.
Komisyonun belirlenmesi, görevleri ve çalışma esasları
Komisyon, Şanlıurfa Alanı sınırları içerisinde her türlü uygulamaya yönelik karar almaya yetkili olacak. Komisyonun, Alan içerisinde doğal sit alanlarının tescili, sınır değişiklikleri ve yeniden değerlendirilmesine yönelik karar alma yetkisi bulunacak.
Komisyon kararları idari yargı yolu açık olmak üzere kesin olacak. Kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler ile gerçek ve tüzel kişiler Komisyon kararlarına uymak zorunda olacak.
Komisyonda görüşülecek konunun niteliğine göre oy hakkı olmamak kaydıyla ilgili yerel yönetimler ile kurum ve kuruluşlardan uzman çağrılabilecek.
Yasaklar ve cezalar
Teklifte, idarenin gelirleri ve giderlerine yönelik hükümler de yer alıyor.
İdare, kanun ve ilgili mevzuatında sayılan faaliyetleri dolayısıyla yapılan işlemler yönünden Harçlar Kanunu ile Belediye Gelirleri Kanunu gereğince alınan harçlardan ve harcamalara katılma paylarından, düzenlenen kağıtlar yönünden damga vergisinden, kendisine yapılan bağış ve yardımlar nedeniyle veraset ve intikal vergisinden, sahip olduğu taşınmazlar dolayısıyla emlak vergisinden ve tapu ve kadastro döner sermaye hizmet bedelinden muaf olacak.
İdareye yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımlar ile sponsorluk harcamalarının tamamı, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanunu hükümleri çerçevesinde gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde, gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla beyan edilen gelirden veya kurum kazancından indirilebilecek.
İdarenin bu düzenlemede ve ilgili mevzuatında sayılan görevleriyle ilgili faaliyetlerinden elde ettiği gelirleri dolayısıyla iktisadi işletme oluşmuş sayılmayacak.
Şanlıurfa Alanı’nın doğal, tarihi ve arkeolojik değerleri ile jeolojik, jeomorfolojik dokusunun, turizm potansiyelinin korunmasına ve yaşatılmasına yönelik alınan tedbirlere aykırı davranılması halinde 50 bin liradan 500 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacak. Bu kapsama girmeyen, Alan’ın mevcut durumunu bozmayan ve yapısal uygulamalar içermeyen konulara ilişkin belirlenecek tedbirlere aykırı davranılması veya izin almaksızın turizm amaçlı sportif faaliyette bulunulması ve spor amaçlı organizasyon yapılması durumunda ise 10 bin liradan 100 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacak.
Alanda meri planlar ile geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartlarına aykırı yapılan inşai ve fiziki müdahalelerde de İmar Kanunu’nun ilgili maddelerinde belirtilen idari para cezaları uygulanacak.
Diğer hükümler
Teklife göre, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında kültür varlıklarını koruma bölge kurulu müdürlüklerine, koruma, uygulama ve denetim büroları ile çevre, şehircilik ve iklim değişikliği il müdürlüklerine verilen görev ve yetkiler, Şanlıurfa Alanı’nda idare tarafından yürütülecek.
Alanın sınırları, bölgenin arkeolojik, kültürel ve doğal varlıkları ile turizm potansiyeli göz önünde tutularak ilgili bakanlıkların görüşü alınarak Bakanlığın teklifi üzerine Cumhurbaşkanı kararı ile değiştirilebilecek.
İdare, Şanlıurfa Alanı’nda ihtiyaç duyulması halinde kamulaştırma işlemlerini yapmakta yetkili olacak.
Teklifle kurulan idare teşkilatlanıncaya kadar, ilgili milli parklarda, Şanlıurfa Milli Parklar Müdürlüğü ilgili mevzuatına göre faaliyetlerine devam edecek.
İdarenin 2024 mali yılı harcamaları, yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar Kültür ve Turizm Bakanlığının 2024 yılı bütçesinde yer alan ödeneklerden karşılanacak.
Düzenlemenin uygulanmasına dair yönetmelikler, idarenin teşkilatlanmasının tamamlanmasını müteakip en geç bir yıl içinde yürürlüğe konulacak.
Şanlıurfa Alanı içerisinde meri tüm planların uygulaması, geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları belirlenene kadar devam edecek. Geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartlarının belirlenmesi ile meri planların uygulanması durdurulacak. Üst ölçek planların hazırlanması sürecinde uygulanması durdurulmuş olan mevcut planlar idarece incelenerek Komisyonun uygun görüşü ile yeniden yürürlüğe konulabilecek.
Teklifte öngörülen Şanlıurfa Alan planları, geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartlarının yürürlüğe girmesini takiben 2 yıl içinde Komisyona sunulacak.
